قولنامه چیست ؟
در این متن می خواهیم به این سوال که قولنامه چیست؟ پاسخ دهیم. در اصطلاح امروزی قولنامه یک سند مکتوب است که نشان از قول و قرار میان طرفین آن دارد.
به طور کلی قولنامه، قراردادی حقوقی میان دو طرف است که در آن بر سر وقوع یک عقد خرید و فروش توافق شده و شرایط و الزامات آن تعیین می شود. معنای اصطلاحی قولنامه ریشه در عرف تجار و بازاریان دارد.
از این مبنا وقتی خریدار و فروشنده بر سر نحوه عقدی که می خواهند در آینده منعقد کنند توافق داشته باشند، قولنامه یا قرارنامه می نویسند. قولنامه خانه، قولنامه ماشین و قولنامه زمین برخی از دسته بندی های قولنامه ها هستند. این قولنامه ها معمولاً در بنگاه های معاملاتی و در ذیل برگه های چاپی خاصی به تحریر در می آیند.
از نگاه حقوقی قرارنامه چیست؟
قولنامه از لحاظ حقوقی در زمره اسناد عادی است. اسناد عادی در مقابل اسناد رسمی قرار دارد. منظور از اسناد عادی، اسناد لازم الاجرایی هستند که یک مرجع رسمی آن ها را به ثبت نرسانده و به موجب قانون رسمی نیستند. حال می خواهیم این موضوع را بررسی کنیم که مبنای حقوقی آن چیست و صحت این سند ریشه در ماده 10 قانون مدنی دارد.
به موجب ماده 10 دو نفر می توانند در حوزه اختیارات شرعی و قانونی خود هرگونه توافق و قراردادی با یکدیگر داشته باشند. ماده 10 قانون مدنی به اصل آزادی قراردادها نیز شهرت یافته است.
نکته اصلی در مورد اصل آزادی قراردادها این است که اگر دو طرف با همدیگر به صورت صحیح قرارنامه ای امضا کردند، این قرارنامه بر عهده طرفین لازم الاجرا خواهد بود. در واقع همین قدرت لازم الاجرا بودن قولنامه است که آن را به یکی از کاربردی ترین اسناد معاملاتی دنیای امروزی تبدیل کرده است.
یک منطقه ویلایی در کرج : با مهرشهر کرج آشنا شوید
سند قولنامه ای چیست ؟
این گونه سند به عنوان یک سند لازم الاجرا آثار بسیاری دارد. قولنامه ها موضوعات مختلفی را در بر می گیرند. در ادامه به ویژگی های آن اشاره قرار خواهیم داد:
الف) سند قولنامه ای :یک سند الزام آور است. این به این معناست که اگر قرارنامه ای با رعایت شرایط قانونی به طور صحیح واقع شود، طرفین نمی توانند آن را به هم بزنند. به عبارت دیگر تبعیت از مفاد قرارداد برای طرفین الزامی است. همچنین این که در صورت تخطی هر یک از طرفین نسبت به مفاد آن، به موجب حکم دادگاه می توان قولنامه را اجرا کرد.
ب) سند قولنامه ای : یک سند عادی است. که میتوان آن را در دادگاه به عنوان مدارک و مستندات، مورد استفاده قرار گیرد. اما بر خلاف اسناد رسمی که نمی توان نسبت به آن ها تردید داشت، می توان نسبت به ادعای تردید و انکار داشت. قولنامه معمولاً به امضای طرفین می رسد.
ج) سند قولنامه ای : دارای قدرت الزام آور جهت مطالبه وجه التزام است. منظور این است که در مواردی که طرفین مبلغی را به عنوان وجه التزام در ضمن قولنامه قید کرده باشند، در صورتی که یکی از طرفین تعهدات مندرج در آن را نقض کند، طرف دیگر حق مطالبه وجه التزام خواهد داشت.
پیش به سوی منطقه 3 تهران : با دیباجی تهران آشنا شوید
تفاوت قولنامه و مبایعه نامه در چیست؟
در عرف گاهی سند قولنامه ای با برخی اسناد دیگر اشتباه میشود. یکی از این اسناد مبایعه نامه است. منظور از مبایعه نامه ایجاد عقد بیع است. این سند وقتی ایجاد می شود که طرفین توافق کنند در ازای فروش مالی مبلغی داد و ستد گردد. برای مثال مالک خانه ای با نوشتن مبایعه نامه ملک خود را در ازای مبلغی پول به خریدار می فروشد.
همانطور که مورد اشاره قرار گرفت قراردادهای این چنین توافق ابتدایی برای خرید و فروش است. در واقع نوشتن آن به این معنا است طرفین هنوز شرایط کامل را ندارند یعنی مثلاً ثمن معامله در حال حاضر در دسترس نیست و قرار است تا ظرف مدتی مثلاً یک ماه ثمن فراهم شود. اما در مورد مبایعه نامه شرایط به گونه دیگری است.
از لحاظ حقوق خصوصی، اصلی ترین تفاوت قولنامه و مبایعه نامه در این است که مبایعه نامه با قصد و اراده طرفین مبنا بر وقوع عقد بیع (خرید و فروش) به وقوع می پیوندد. یعنی از لحظه ای که طرفین مبایعه نامه را امضا می کنند مشتری مالک مبیع (ملک) شده و بایع (فروشنده) صاحب ثمن (مبلغ مورد معامله) می گردد.
این در حالی است که ” قولنامه “حاکی از وجود چنین قصدی در طرفین نیست. در قولنامه طرفین قرارداد بر سرِ شرایط و نحوه ایجاد عقدی که قرار است در آینده به وقوع بپیوندد توافق می کنند.
(در حقوق کشور فرانسه مطابق با ماده 1055 قانون مدنی این کشور، قولنامه موجب انتقال مالکیت است.)
البته باید در نظر داشت آنچه تعیین کننده نهایی نوع رابطه قراردادی طرفین می باشد، قصد و اراده آن ها است. اگر میان طرفین یک قرارداد بر سر قرارنامه بودن یا مبایعه بودن آن اختلافی ایجاد شود، دادگاه با توجه به ادله و قرائن رابطه حقوقی میان طرفین را تشخیص می دهد. اوضاع و احوالی مثل محل و زمان انعقاد قرارداد، می تواند موجب علم قاضی به قولنامه بودن یا مبایعه نامه بودن قرارداد شود. از همین جهت الفاظ و عباراتی که در اینگونه قرارداد ها به صورت کتبی درج می شوند اهمیت به سزایی در تشخیص این موضوع خواهند داشت.
پیشینه قولنامه
در این نوشتار تلاش است تا پاسخی برای این پرسش پیدا گردد که به راستی قولنامه چیست؟ قولنامه ها معمولاً در بنگاه های معاملات املاک یا خودرو واقع می گردند.
پیش از انقلاب در سال 1310 قانون ثبت اسناد و املاک تصویب شد. در ماده 26 این قانون اعلام شده بود: دولت در مورد قولنامه هایی که در دفاتر املاک به ثبت میرسند، مالک را کسی می داند که در دفتر املاک نام او ثبت شده است. در نتیجه می توان گفت پیش از انقلاب این قراردادها انتقال دهنده ملک از همان لحظه انعقاد بودند.
البته در مواردی مثل وقتی که صاحب ملکی فوت می شد و وراث او ممکن بود هر یک ملک را در دفتر املاک به نام خود ثبت کند مشکلاتی ایجاد می گردید که نمی شد مالک واقعی ملک را تشخیص داد.
اما با پیروزی انقلاب اسلامی نگرش فقهی در مورد معاملات حاکم شد. در فقه هم نمی توان انعقاد عقد بیع را ضمن توافقی منوط به آینده نمود. در نتیجه قانون و دادگاه ها ملاک را برای تحقق یک قرارداد خرید و فروش قصد و اراده اصیل طرفین می دانند. قصد و اراده برای تحقق یک عقد مثل عقد بیع کافی است. فرقی نمی کند این قصد و اراده در در قالب لفظ به منصه ظهور برسد یا برگه چاپی.
خرید زمین در مناطق پرسود ! : سهیلیه کرج را چقدر میشناسید ؟
هدف از تنظیم قولنامه چیست؟
حال می خواهیم ببینیم هدف از تنظیم قولنامه چیست؟ به عبارت دیگر به بررسی برخی از نکات اساسی در ایجاد قولنامه و مبایعه نامه خواهیم پرداخت. نکات کلیدی آن به شرح است:
- اگر می خواهید با نوشتن قولنامه برای خانه، زمین و یا ماشین، مالی را بخرید، حتماً پیش از انعقاد مال مورد نظر را رویت کنید تا از رهن بودن یا وثیقه بودن آن آگاه شوید.
- با استعلام کد رهگیری از سابقه فروش آن باخبر شوید.
- سند را در سه نسخه تنظیم کنید. یکی برای فروشنده، یکی برای خریدار و یکی برای بنگاه به عنوان شخص بی طرف.
- اگر کسی معامله را به نمایندگی یا وکالت از دیگری امضا می کند، باید اطمینان حاصل کنید که نمایندگی مزبور قانونی است. مثلاً اگر پدری بخواهد ما ل کودک نابالغش را بفروشد، خریدار باید از رابطه پدر و فرزندی میان فروشنده و سرپرست او آگاه گردد.
- اگر مالی را که می خواهید بخرید، به ارث رسیده است باید گواهی انحصار وراثت و تسویه حساب مالیاتی را رویت کنید.
- علاوه بر این قبل از معامله مشخصات مورد معامله را با مشخصات مندرج در سند تطبیق دهید.
- در قرارداد هایی که در بنگاه های معاملات ملکی انجام می شود، باید به امضای مشاور املاک و مهر بنگاه برسد. همچنین دو نفر باید به عنوان شاهد قولنامه را امضا کنند.
در تفاوت قولنامه و مبایعه نامه باید گفت مبایعه نامه نیز مانند قولنامه سند مکتوبی است که بر مبنای آن مالی در عوض بهای آن به فروش می رسد. در حالی که قولنامه توافق برای ایجاد عقدی در آینده است. در قولنامه تنها شرایط و موارد معامله ذکر شده و بر سر آن توافق می شود. برای خانه ، زمین و خودرو از زمره قولنامه های متداول می باشند.
